Onderzoeksprojecten

Jeugdcriminaliteit daalt na systeemtherapie

Psychotherapeut en onderzoeker Thimo van der Pol heeft ontdekt dat criminaliteit onder jongeren aanzienlijk daalt na inzet van systeemtherapie (multidimensional family therapy; MDFT) en cognitieve gedragstherapie (CGT): na inzet van beide behandelingen neemt jeugdcriminaliteit maar liefst met 87% af. Die daling houdt bovendien aan. Na zeven jaar blijft de criminaliteit op het lage niveau. De belangrijkste aanbevelingen zijn om criminele jongeren niet uitsluitend te straffen, maar ook te behandelen. Daarnaast zou het systeem van de jongere bij de behandeling betrokken moeten worden.

Thimo heeft zijn proefschrift in 2018 verdedigd. In 2019 kreeg zijn onderzoek media-aandacht van NRC en BNR, en was er in De Balie een festival over jeugdcriminaliteit.

Biocueing bij agressieregulatieproblematiek

Een groot deel van de cliënten van de Forensisch Ambulante Zorg van Inforsa is door geweldsdelicten in contact gekomen met politie en justitie. Zij krijgen onder andere behandeling om beter om te leren gaan met agressie. Het komt regelmatig voor dat cliënten weinig zicht hebben op hun (fysiologische) spanningssignalen. Ze zijn zich niet of pas laat bewust van veranderingen in ademhaling, transpiratie of hartslag als de spanning oploopt.

Promovendus Annemieke ter Harmsel onderzoekt in hoeverre biocueing (real time biofeedback) een haalbare en effectieve aanvulling is op agressieregulatietherapie. Deelnemende cliënten testen daarvoor de Sense-IT app. Deze app maakt gebruik van een horloge met biosensor. Zowel op het horloge als op de telefoon wordt een weergave van het hartslagniveau getoond. Bij duidelijk verhoogde waarden ten opzichte van de eigen ‘baseline’ in rust wordt een trilsignaal gegeven en ontvangt de cliënt een zelf opgestelde boodschap (zoals: ‘rustig aan’, ‘relax’, ‘hou je hoofd erbij’). Het doel is om cliënten meer inzicht te geven in lichamelijke spanningssignalen en daarmee een bijdrage te leveren aan adequate agressieregulatie. Inmiddels is het eerste deelproject (n=10) afgerond. Werving en dataverzameling voor het tweede deelproject, een single case experimental design (beoogde n=24), loopt nog tot de zomer van 2021.

Sociale-netwerkversterking

De meeste forensisch psychiatrische cliënten hebben geen werk, weinig vrienden of familie en vooral contact met hulpverleners. Dit terwijl bekend is dat een positief, steunend sociaal netwerk het welzijn en functioneren van psychiatrische cliënten bevordert en het risico op delictgedrag verkleint.

Promovendus Lise Swinkels onderzoekt daarom de effectiviteit van sociale-netwerkversterking bij forensisch psychiatrische cliënten middels een randomized controlled trial. Specifieker: de inzet van een sociaal-netwerk-coach, naast de standaard forensische ambulante zorg. De coach begeleidt de cliënt naar meer zelfredzaamheid. Inmiddels zijn er bijna genoeg cliënten die deelnemen aan het onderzoek (beoogde N=105). De dataverzameling loopt nog door tot september 2022.

Muziektherapie vergroot kans behandelsucces

Dat veel patiënten in forensische (en gesloten) psychiatrie cognitieve problemen hebben, is bekend. Een merendeel van de patiënten is impulsief, hun remming is verstoord en ze hebben moeite met aandachtsvaardigheden. Door deze problemen kunnen zij zich

moeilijker concentreren of nieuwe informatie leren. Patiënten die ‘slecht’ scoren op deze aandachtstaken vallen veel vaker uit bij behandeling dan anderen. Waar eerst gedacht werd dat motivatie de grootste voorspeller was van behandelsucces, blijken aandachtsvaardigheden een grotere rol te spelen bij het succesvol afronden van een behandeling. Muziektherapie kan hierbij helpen. Uit een pilotstudie bij Inforsa bleek dat de met behulp van muziektherapie aandachtsvaardigheden van deze therapieresistente groep getraind kunnen worden.

Rob van Alphen doet promotieonderzoek naar het effect van muziektherapie op aandachtsvaardigheden.

Link naar NOS interview Muziektherapie forensisch-psychiatrische kliniek vergroot kans behandelsucces | NOS

Afgeronde onderzoeken en publicaties

Werknemers in de psychiatrie komen regelmatig in aanraking met geweld. Wanneer heeft het zin daar aangifte van te doen? En in welke gevallen zou het Openbaar Ministerie kunnen vervolgen? Lees meer over het onderzoek naar geweld in de psychiatrie.

In stay tuned is onderzocht of de behandelresultaten bij jongeren die in een gedwongen kader zijn opgenomen kan worden versterkt. Hiertoe is de werkalliantie tussen vaktherapeuten en de jongeren onderzocht.

Het artikel ‘1-op-1-teams verbeteren de dwangzorg’ uit 2016 beschrijft de toevoegde waarde van deze de-escalerende teams.

In contact blijven na behandeling werkt

In contact blijven, ook na de forensische behandeling in de kliniek, zorgt ervoor dat een bepaalde groep patiënten minder snel opnieuw een strafbaar feit pleegt. In een recidivestudie heeft Petra Schaftenaar psychiatrische patiënten onderzocht die opgenomen zijn op basis van artikel 37 Wetboek van Strafrecht.

Het langdurig contact tussen patiënt en zorgverlener geeft patiënten, na lange tijd, weer het gevoel ergens bij te mogen horen – en dat bleek effectief om de justitiële en psychiatrische draaideur te stoppen.

Petra heeft haar proefschrift in 2018 verdedigd. Zij was o.a. te horen in het NOS Radio 1 Journaal.

Petra’s bevindingen zijn ook te lezen in haar boek ‘Contact gezocht, Relationeel werken en het alledaagse als werkzame principes in de klinische forensische zorg‘.

Meer weten over de onderzoeken van Inforsa?

kijk dan op onze onderzoekspagina.